Familie zwaan - Genealogische/Historische site van Dick Zwaan
Mijn site bevat stambomen van families Swaan, Swaen of Zwaan, info over Hillegom en Hillegommers. Via het menu hieronder zijn alle pagina's direct te bereiken.
Beminde zusters" is een geromantiseerd verhaal dat
zich voor een deel in het Hillegom van 1936 tot 1983 afspeelt. De
auteur is Tineke Hendriks (zie foto). Haar moeder - in het boek Neel Zandee
genoemd - is de hoofdpersoon in deze roman. Neel groeit op in een
katholiek gezin in de Bollenstreek (Hillegom). Het boek vertelt het
verhaal van haar leven vanaf ca. 1936 tot aan haar overlijden eind 1983.
Tekst boekkaft: Neel Zandee groeit op in een streng katholiek gezin in de Bollenstreek.
Wanneer haar lievelingszus in 1936 als non intreedt, vlucht Neel in een
huwelijk met een weduwnaar met zeven kinderen. De geboorte van haar
eigen kinderen brengt haar de vreugde van het moederschap en ook de
worsteling met een samengesteld gezin. Gesteund door haar geloof,
stroopt ze de mouwen op om zowel moeder als stiefmoeder te zijn. Maar
het moderne leven doet zijn intrede en het gezag van de kerk brokkelt
af. Als haar dochter in de jaren zeventig gaat samenwonen zonder
papiertje verliest ze alle houvast. Heeft ze het dan zó verkeerd gedaan?
(Fictieve) feiten uit het boek
In het boek lopen feit en fictie door elkaar. Als
objectief lezer kun je de volgende feiten uit het boek halen:
Het gezin Zandee bestaat uit:
Vader Zandee; op latere leeftijd reumatisch. Hij is
op 1 januari 1945 in het ziekenhuis in Haarlem overleden;
Moeder Zandee, afkomstig uit een boerenfamilie uit
Rijnsburg. Zij is in 1957 thuis in de Brouwerlaan overleden;
Gon (Gonneke, Gonda); zij is in 1936 ingetreden in
het Julianaklooster te Heiloo (Liefdezusters van Juliana de
Falconieri). Gon is ± 1907 geboren;
Neel (Nelleke, Kneel, Cornelia) is de hoofdpersoon
in het boek. Zij is ± 1908 geboren en 1983/1984 overleden. Neel is in
1946/1947 getrouwd met weduwnaar P(iet) J. Versteeg uit Voorburg.
Trijn (Trieneke) is geboren ± 1917;
Henk. Hij is later met "Mia" getrouwd. Na hun
huwelijk hebben Henk en Mia eerst bij zijn moeder in de Brouwerlaan ingewoond;
Naast deze 4 kinderen komen nog 4 kinderen in het boek voor, die niet meer thuis wonen:
Piet, getrouwd met Dora. Zij hebben 5 kinderen,
waaronder een 'Fransje' en een 'Bertje'. Piet en Dora wonen bij of
boven het bedrijf "Gebroeders Zandee", dat Piet samen met broer Jan
drijft;
Jan, medefirmant van "Gebroeders Zandee", gehuwd
met Rie;
Riek. Zij was al eerder in het klooster ingetreden.
Zij is tussen februari en mei 1945 door een ongelukkige val (in
Amsterdam) om het leven gekomen;
Ank. Zij is in 1936 (waar het verhaal begint) reeds overleden.
Overige feiten, die in het boek zijn te lezen:
Vader heeft een transportbedrijf en is begonnen met
paard en wagen. Later overgegaan op een vrachtwagen. Hij vervoert
voornamelijk bloembollen.
Piet en Jan hebben samen een transportbedrijf Gebr.
Zandee, 'voor al uw vrachtvervoer'. Na de oorlog heeft het
bedrijf een aantal Amerikaanse legertrucks gekocht om het bedrijf weer
op te bouwen.
Neel werkt vóór haar huwelijk bij Piet en Dora als
huishoudelijke hulp. Als het werk haar soms eens teveel wordt, loopt
zij via de achterdeur naar buiten om even langs de Beek te gaan zitten om bij te komen.
De foto op de voorzijde van het boek is genomen op
"de Kwakel" over de Hillegommerbeek (deze kwakel is tevens gebruikt als
logo van de "Stichting Vrienden van Oud Hillegom").
Via de achterzijde van het bedrijf Gebr. Zandee kon direct de Hillegommerbeek bereikt worden.
Broer Henk is enkele malen genoemd als eigenaar van
een (blauwe) Opel.
Van de pastoor wordt verhaald dat hij wel eens over
de banken heen en tussen de gelovigen door naar enkele dames is gelopen
om hen te wijzen op hun "onzedelijke" of onvolledige kleding.
Neel is enkele malen "te biecht" gegaan bij
Kapelaan van der Heijden.
Tot zover de belangrijkste feiten, die uit het boek de
lezer voorschotelt.
Van Fictie naar Feiten
Als subjectief lezer, opgegroeid in Hillegom krijg je
toch een déjà vu gevoel; het komt allemaal soms wel erg bekend voor. De
sleutel is het bedrijf Gebroeders Zandee, dat vlak bij de Beek
gevestigd moet zijn geweest. In dat geval komt de naam van de familie
Berbee al snel bovendrijven: zij hadden (tot ca 1985) op de Van den
Endelaan een transportbedrijf en Henk Berbee (van de blauwe Opel) had
daar een garagebedrijf en subdealerschap van Opel automobielen. De
achterzijde van het transportbedrijf kwam vlak
bij de Hillegommerbeek uit. Het garagebedrijf van Henk Berbee
grensde aan de achterzijde aan de Vinkenlaan.
De achterzijde van het woonhuis van Piet grensde aan de
achterzijde van het transportbedrijf en aan de
voorzijde aan de Hillegommerbeek(kade).
In het archief van de Gemeente Hillegom is de
gezinskaart van ná 1916 gevonden. De informatie hierop komt vrijwel naadloos
overeen met de in het boek vermelde gegevens. Ook wordt duidelijk hoe
de auteur aan de naam Zandee is gekomen. Dit is namelijk een combinatie
van de namen van de ouders van het gezin: (Zandbergen + Berbee
= Zandee).
Gezinskaart van de familie Berbee
Volgens de nevenstaande gezinskaart bestond het gezin
uit (door mij aangevuld met nader
gevonden informatie in diverse archieven en bronnen) :
Vader Hendrikus Johannes (Hein) Berbee, geb. 6
september 1867 / overl. 1 januari 1945;
Moeder Trijntje Zandbergen geb. 3 oktober
1868 / overl. 2 maart 1957. Trijntje en Hendrikus zijn op 23 november
1899 te Rijnsburg getrouwd.
Anna Cornelia (Ank ) geb. 10 nov.
1900 / overl. 19 nov. 1926. Zij wordt in het boek alleen zijdelings als overleden
dochter genoemd;
Petrus Johannes (Piet ) geb. 20 febr.
1902 / overl. 22 febr 1973. Gehuwd 30 januari 1930 met Antonia v/d Berk
geb. 16 maart 1905 / overl. 19 januari 1987;
Johannes Cornelis (Jan ) geb. 27
april 1903 / overl. 26 nov 1991. Gehuwd 31 januari 1934 met Maria
Agatha Schoonderwoerd geb. 1 december 1910 / overl. 28 december 1988;
Cornelia Hillegonda geb. 30 september 1904 /
overl. 17 nov. 1906. Zij wordt in het boek niet genoemd Zij staat niet
op deze gezinskaart omdat zij al in 1906 is overleden;
Hendrika Johanna (Riek ) geb. 13
februari 1906 / overl. 1945. Zij was ook kloosterlinge;
Cornelia Hillegonda (Neel ) geb. 11
oktober 1907 / overl. 3 december 1983. Neel is de hoofdpersoon in het
boek. Zij is ± 1947 getrouwd met Piet Hendriks (1902-1981);
Hendrikus Martinus
(Henk) geb. 8 maart 1910 / overl. 7 november 1992. Hij is 16 nov. 1948
getrouwd met Johanna Agatha Weijers geb. 23 juli 1916 / overl. 31 jan.
2001. Hendrik is de latere Opel-subdealer / garagehouder die zijn
bedrijf aan de Van den Endelaan had, naast het transportbedrijf;
Wilhelmina Catharina geb. 5 oktober 1911 /
overl. 5 januari 1913. Zij komt in het boek niet voor.
Quirinus Johannes geb. 15 oktober 1913 /
overl. 27 juni 1914. Hij komt in het boek niet voor.
Catharina (Trijn ) geb. 31 augustus
1916. Zij is later getrouwd met Jan Moolenaar.
Foto voorpagina boek "Beminde Zusters"
Op de voorpagina van het boek zijn een 3-tal dames
(één met een kind) afgebeeld, staand en zittend op de "Kwakel" over de
Hillegommerbeek. Links zit Trijn Berbee, (nr 11 hierboven), in het
midden staat Bertha Vos (een vriendin van Trijn) en rechts een tot
dusver onbekend persoon (wellicht ook een vriendin van beide andere
dames). Het kind is Jan, zoon van Jan Cornelis Berbee (Jan nr 3
hierboven).
Foto gezin Berbee
Deze foto van het gezin Berbee zal eind 1916, begin 1917 zijn gemaakt. Op de foto zijn alle
op dat moment levende gezinsleden afgebeeld. Achtergrond v.l.n.r.:
Johannes Cornelis (Jan); Anna Cornelia (Ank); Petrus Johannes (Piet) en
Hendrika Johanna (Riek). Voorgrond v.l.n.r.: vader Hendrikus Johannes; Cornelia Hillegonda
(Neel); Hillegonda Petronella (Gon); Hendrikus Martinus (Henk)
en moeder Trijntje met op haar schoot Catharina (Trijn).
Geraadpleegde bronnen
Neven Jan (Janzn.) en Henk (Pietzn.) Berbee,
die een feilloos geheugen en uitgebreid archief hebben.
Boek "Beminde Zusters" van auteur Tineke
Hendriks.